تکنیک‌های مدیریت زمان

تکنیک‌های مدیریت زمان برای درس خواندن

خیلی از دانش‌آموزان به خاطر ساعت زیاد کلاس‌های درسی و زمان زیادی که برای حضور در مدرسه و کلاس‌های فوق‌برنامه صرف می‌کنند، از سایر کارهای خود عقب می‌مانند! مطالعه، حل تمرین، مرور درسی و آمادگی برای امتحانات از کارهای واجبی هستند که همه دانش‌آموزان باید در برنامه درسی خود گنجانده باشند.

به‌عنوان یک دانش‌آموز برای این که بتوانید به همه این کارها برسید، باید مهارت مدیریت زمان برای درس خواندن را یاد بگیرید. با اجرای تکنیک‌های مدیریت زمان برای درس خواندن، برقراری تعادل و توازنی بین کارهای مدرسه و زمانی که در خانه هستید، برای شما راحت خواهد شد.

راه‌های مدیریت زمان برای درس خواندن

برای این که بتوانید از زمان خود نهایت استفاده را ببرید، بهتر است که آن را به چند بازه کوتاه و بلند تقسیم‌بندی کنید. با این تقسیم‌بندی و مشخص کردن اهداف کوتاه مدت و بلند مدت، رسیدن به هدف اصلی برای شما ساده‌تر خواهد بود. با در نظر داشتن این موارد برای مدیریت زمان درس خواندن، زمانی که در اختیار دارید را به سه مدل زیر تقسیم‌بندی کنید:

طراحی تقویم ترمی با هدف مدیریت زمان هنگام درس خواندن

همانطور که از اسمش پیداست، این نوع از تقویم درسی برای برنامه‌ریزی در طول ترم شکل می‌گیرد. همچنین شما می توانید پیش از استفاده از بسته های معلم خصوصی پرش، اقدام به برنامه ریزی برای مدیریت درس خواندن خود کنید. برای تهیه تقویم ترمی بهتر است که قبل از شروع هر ترم، برای درس خواندن خود هدف تعیین کنید. در تقویم ترمی تمام فعالیت‌هایی که قرار است در طول ترم انجام دهید را مشخص کرده و برای آن‌ها زمانی تعیین کنید. فعالیت‌هایی که در تقویم ترمی انجام می‌شوند، معمولاً در موارد زیر خلاصه می‌شوند:

1. تعیین زمان برای تکالیف مدرسه
2. مشخص کردن زمان برای تست زدن
3. برنامه‌ریزی برای حضور در مدرسه و کلاس‌های فوق‌برنامه
4. تعیین زمان برای کارهای غیر درسی

تنظیم برنامه هفتگی و تعیین اهداف کوتاه مدت برای مدیریت زمان در مطالعه

برای تنظیم این نوع از برنامه ریزی درسی هم باید قبل از شروع هفته، همه فعالیت‌هایی که باید انجام دهید را لیست کنید. شما می‌توانید با توجه به برنامه کلاسی هفتگی خود، زمانی را برای مطالعه هر درس و حل تمرین‌هایش اختصاص دهید. بهتر است که از روزهای پایانی هفته برای جبران کارهایی که در طول هفته موفق به انجام آن‌ها نشده‌اید، استفاده کنید. در تنظیم برنامه هفتگی برای مدیریت زمان درس خواندن به نکات زیر توجه داشته باشید:

1. کلاس‌های مدرسه و سایر کلاس‌های خود را حتماً در برنامه هفتگی مورد توجه قرار دهید.
2. با توجه به اهدافی که در برنامه ترمی خود تعیین کرده‌اید، برای زمان‌های آزاد هر هفته وظایفی را تعیین کنید.
3. کارهای جا مانده از هفته‌های قبل را پوشش دهید و تا جای ممکن سعی کنید از برنامه عقب نمانید.
4. تکالیف، پرسش‌ها، امتحان‌ها، پروژه‌ها را فراموش نکنید. روز تحویل و زمان لازم برای اجرای هر کدام از این موارد را در نظر داشته باشید و سپس برنامه هفتگی خود را تهیه کنید.

برنامه روزانه با هدف مدیریت زمان در مطالعه و جلوگیری از اتلاف وقت

همانطور که گفتیم رسیدن به اهداف با تقسیم‌بندی زمان به بازه‌های کوتاه‌تر، ساده‌تر خواهد شد. به همین دلیل هم ابتدا با برنامه ترمی، سپس برنامه هفتگی و در نهایت با داشتن برنامه‌ریزی روزانه برای رسیدن به اهداف تحصیلی تلاش می‌کنید. با این تقسیم‌بندی رسیدن به نمرات خوب و تقویت دروس نقطه ضعف، راحت‌تر از برنامه‌ریزی‌های فشرده خواهد شد.

بهتر است که بدانید هر روز سر کلاس درس قرار است روی چه مباحثی کار کنید و بعد از آن باید برای چه درسی تمرین حل کنید. یکی از مهم‌ترین مهارت‌هایی که در برنامه روزانه باید به یادگیری آن توجه کنید، خواندن هر درس در همان روز است. فرض کنید امروز سر کلاس ریاضی مبحث معادله درجه یک را آموزش دیده‌اید؛ اگر همین امروز بعدازظهر حدود نیم ساعت زمان برای مرور جزوه و تمرین‌های این درس صرف کنید، مطالب درسی به‌طور کامل در ذهن شما تثبیت می‌شوند. این کار باعث می‌شود اطلاعات از حافظه کوتاه‌مدت به بلندمدت منتقل شوند؛ بنابراین با آمادگی ذهنی بیشتری سر جلسه بعدی از کلاس حاضر می‌شوید. شاید در روزهای اول اجرای این کار برای شما کمی سخت باشد، اما باور کنید که به مرور زمان تاثیرات شگفت‌انگیز آن را در تقویت قدرت حافظه خود احساس خواهید کرد.

برای داشتن یک برنامه روزانه مفید و مدیریت زمان برای مطالعه کردن به نکات زیر توجه داشته باشید:

• اول به برنامه هفتگی که تعیین کرده‌اید نگاهی بیاندازید؛ تمامی کارهایی که در برنامه روزانه انجام می‌دهید باید با توجه به برنامه هفتگی و همسو با آن انجام شوند.
• کارهایی که از روزهای قبل جا مانده است را اولویت‌بندی کنید تا برای جلسه بعدی کلاس خود از چیزی عقب نمانید. اما اگر جلسه بعدی به هفته بعدی موکول می‌شود می‌توانید از زمان آزاد پایان هفته برای این قبیل کارها استفاده کنید.
• اگر زمان اضافه داشتید می‌توانید مقداری از برنامه روز بعدی را انجام دهید.
• رسیدن به اهداف برنامه هفتگی و ترمی را در هنگام اجرای برنامه هر روز خود حتماً مدنظر داشته باشید.

تکنیک مدیریت انرژی در درس خواندن

برای شروع هر کاری در ابتدا باید انرژی انجام آن کار را داشته باشید. حتما برای شما هم پیش آمده که هنگام درس خواندن به یکباره متوجه شدید که حس و حال درس خواندن ندارید و هر چه بیشتر سعی می‌کنید، کمتر یاد می‌گیرید. یکی از اصلی‌ترین دلایل این اتفاق، نداشتن انرژی در آن زمان‌هاست. برای اینکه بتوانید بهترین نتیجه را از درس خواندن بگیرید، باید زمانی به سراغ آن بروید که انرژی لازم برای انجام آن را داشته باشید.

در بالا درباره مدیریت زمان و اهمیت آن صحبت کردیم اما، مدیریت انرژی نیز موضوع مهمی است که اغلب دانش‌آموزان آن را نادیده می‌گیرند. مدیریت انرژی برای درس خواندن، یعنی میزان انرژی خود در ساعات مختلف شبانه روز را اندازه گیری کنیم و بر اساس آن برای مطالعه دروس مختلف برنامه ریزی کنیم.

هر کدام از ما در طول شبانه روز میزان انرژی متفاوتی را تجربه می‌کنیم. برخی از افراد صبح‌ها انرژی بیشتری برای درس خواندن دارند و ترجیح می‌دهند که شب‌ها را به استراحت و تفریح بگذرانند برعکس این امر هم صادق است؛ برخی از افراد شب‌ها انرژی بیشتری برای درس خواندن دارند و صبح‌ها احساس کسلی و بی حالی دارند. هر شخص با بررسی حالاتش در طول شبانهروز می‌تواند مدیریت انرژی را به بهترین شکل انجام دهد.

اگر جزو افرادی هستید که اغلب اوقات احساس بی انرژی بودن و کسل بودن دارید، بهتر است به دنبال یافتن علت و ریشه این موضوع باشید و در اسرع  وقت سعی کنید مشکل خود را برطرف کنید. بی انرژی بودن در طولانی مدت می‌تواند نشان دهنده  مشکلات روحی یا جسمی مختلف در انسان باشد. اما به طور طبیعی همه ما گاهی انرژی بیشتری برای انجام امور مختلف در خود حس می‌کنیم و گاهی هم سطح انرژی ما کاهش می‌یابد و نمی‌توانیم کارها را به خوبی پیش ببریم؛ بنابراین قبل از فکر کردن به مدیریت زمان برای درس خواندن، انرژی خود را مدیریت کنید. حال که تکنیک مدیریت انرژی را آموختید، در ادامه به شما خواهیم گفت که چگونه زمان خود را برای درس خواندن مدیریت کنید.

چگونه زمان را برای درس خواندن مدیریت کنیم؟

دانش‌آموزانی که توانایی مدیریت زمان برای درس خواندن و رسیدگی به سایر کارهای خود را دارند، در اجرای این مهارت‌ها قوی‌تر از رقیبان خود هستند:

اولویت‌بندی کردن وظایف

به احتمال زیاد به‌خاطر حضور سر کلاس‌های درس و حتی کلاس‌های فوق‌برنامه بعد از رسیدن به خانه، خیلی خسته هستید یا به‌قدر کافی زمان برای انجام همه کارها را ندارید. به همین دلیل نیاز است که بتوانید بین وظایف مختلف خود اولویت‌بندی کنید و به ترتیب همه آن‌ها را انجام دهید. تجربه ثابت کرده که بهتر است اول از همه سراغ درس‌های سخت‌تر بروید؛ یعنی زمانی که انرژی بیشتری دارید سراغ دروس سخت بروید و بعد از آن برای خواندن درس‌های ساده‌تر دست به کار شوید.

مشخص کردن فضایی خاص برای مطالعه

اگر عادت کردید که روی تختخواب خود بنشینید و درس بخوانید، باید بدانید که به یک عادت بد مبتلا شده‌اید! تختخواب شما باید جای خواب و استراحت باشد، نه کارهای دیگر! پس جای دیگری را برای درس خواندن و تمرین حل کردن انتخاب کنید. مکان مناسب برای مطالعه جایی است که خیلی شلوغ نباشد و سروصدای کمی هم داشته باشد.

استفاده از منابع مفید

با بالا رفتن پایه تحصیلی نکات موجود در کتاب‌های درسی بیشتر و بیشتر می‌شوند و به همین دلیل هم نیاز به کتاب‌های کمک درسی بالاتر می‌رود. گاهی استفاده از معلم خصوصی یا ویدیوهای آموزشی آنلاین به جای کتاب کمک درسی، می‌تواند راه مناسبی برای بهبود عملکرد تحصیلی باشد. این موضوع در دوران کنکور بیشتر از هر زمان دیگری خودنمایی می‌کند؛ برنامه‌ریزی کنکور و آمادگی برای آن با استفاده از منابع مفید بهتر از همیشه انجام خواهد شد.

تنظیم برنامه منعطف و قابل اجرا

برنامه‌ریزی شما چه روزانه باشد و چه هفتگی و ترمی، باید با توجه به موقعیت‌های مختلف قابل تغییر باشد. یک مهمان سرزده، بیماری یا هر عامل اضطراری دیگر نباید نظم برنامه‌ریزی درسی شما را از بین ببرد. به‌طور مثال با در نظر گرفتن زمان جبرانی، می‌توانید از بهم ریختن اجزای مختلف برنامه درسی خود جلوگیری کند.

جلوگیری از وسواس برای مدیریت زمان در مطالعه

اگر دوست دارید با برنامه پیش بروید، باید سرعت درس خواندن خود را بالا ببرید و وسواس مطالعه را کنار بگذارید. واو به واو کتاب درسی را حفظ نکنید و سعی کنید همه چیز را مفهومی و عمیق یاد بگیرید. این نکته را به خاطر بسپارید که یادگیری درس‌ها با مرور کردن بهتر و ماندگارتر خواهد بود. رعایت این مورد علی‌الخصوص در دوران کنکور که مدیریت آزمون تستی اهمیت زیادی دارد، سرعت مطالعه شما را بیشتر از همیشه بالا می‌برد.

ورزش، تغذیه سالم و خواب کافی

این سه مورد پایه‌های اصلی برای سرحال بودن و دوری از افسردگی هستند. با ورزش کردن و حتی یک پیاده‌روی کوتاه روزانه، حالت خستگی و خواب‌آلودگی از شما دور خواهد شد. درست خوابیدن و استفاده از رژیم غذایی سالم نه تنها در مدیریت زمان برای درس خواندن تاثیرگذار است، بلکه یک عات مفید برای داشتن زندگی سالم نیز به شمار می‌رود.

برای داشتن برنامه‌ریزی درسی منظم و کارآمد، به طور ناخودآگاه ساعت دقیقی برای خوابیدن و بیدار شدن دانش‌آموزان مشخص می‌شود. یادتان باشد برای یک خواب خوش، نیاز است که شب‌ها با شکم سبک به تختخواب خود بروید. ساعات اولیه صبح بهترین زمان برای یادگیری هستند و مغز بهترین سطح از عملکرد خود را در همین ساعات به نمایش می‌گذارد؛ پس سعی کنید شب‌ها کمی زودتر بخوابید تا بتوانید بخشی از زمان صبح‌ها را به درس خواندن اختصاص دهید.

آشنایی با بهترین روش‌های مدیریت زمان برای دانش‌آموزان

برای اینکه بتوانید در همه درس‌ها نمره ۲۰ کسب کنید، لازم است که از تکنیک‌های مدیریت زمان استفاده کنید؛ چون زمان محدود است و کارها زیاد! مدیریت زمان به ما این امکان را می‌دهد که از روز و زمان خود بهترین استفاده را ببریم، وظایف را سریع‌تر انجام دهیم و کارهای روزانه را بر اساس میزان اهمیت اولویت‌بندی کنیم. مدیریت زمان مهارتی است که به اطلاعات و تمرین نیاز دارد تا به نتیجه برسد. به یاد داشته باشید که دستیابی به تعادل زندگی کاری با مدیریت موثر زمان امکان پذیر است. در این مقاله چند تکنیک مهم برای مدیریت زمان را بررسی کرده‌ایم که بازدهی امور شما را شدیدا افزایش خواهند داد. با ما همراه باشید.

آشنایی با قانون ۸۰/۲۰ یا اصل پارتو

قانون ۸۰/۲۰ تکنیکی است که توسط اقتصاددان ایتالیایی، ویلفردو پارتو پایه‌گذاری شد. بر اساس عقیده پارتو، ۸۰ درصد نتایج تنها با انجام ۲۰ درصد از کارها حاصل می شود. هداف از قانون پارتو این است که شما بتوانید کارهای خود را بر اساس میزان اهمیت اولویت‌بندی کنید.

اصل پارتو چگونه عمل می‌کند؟

مهم‌ترین مشکلات خود را بنویسید؛ مثلا نمرات خوبی در امتحانات پایان ترم کسب نکرده‌اید. به نظر شما کسب نمرات پایین چه دلایلی دارد؟ درس نخواندن، بیماری، اختلافات خانوادگی، اختلالات روانی، افسردگی و مواردی از این دست می‌توانند دلایل مهمی باشند. برای هر مشکل یک امتیاز در نظر بگیرید و به مسائل مهم اعداد بالاتری اختصاص دهید. حالا مشکلات مشابه را در یک گروه قرار دهید و امتیازات آن‌ها را با هم جمع کنید. کدام گروه عدد بالاتری دارد؟ این موضوع دقیقا همان مشکلی است که باید رفع کنید و روی آن زمان بیشتری بگذارید.

تکنیک پومودورو؛ معجزه مدیریت زمان

تکنیک پومودورو یکی از ساده‌ترین و در عین حال کاربردی‌ترین شیوه‌های مدیریت زمان است که از سال 1992 مطرح شد. چرا پومودورو؟!  Pomodoro در زبان ایتالیایی به معنی گوجه فرنگی است. خالق این روش (فرانچسکو چیریلو) از تایمری به شکل گوجه برای مدیریت زمان استفاده می‌کرد. نهایتا هم با آزمون و خطای فراوان به این نتیجه رسید که بیشترین بهره‌وری در بازه‌های مطالعاتی 30 دقیقه‌ای حاصل می‌شود. تکنیک پومودور به چه صورت کار می‌کند؟ مراحل زیر را انجام دهید:

• قصد انجام چه کاری را دارید؟ اگه به زمان زیادی برای انجام کارتان نیاز دارید، بهتر است آن را به قدم‌های کوچک‌تر تبدیل کنید. به طور مثال شما باید ۲۰ صفحه زیست بخوانید که ۲ ساعت زمان می برد. کار خود را تقسیم کرده و در هر بازه زمانی ۵ صفحه مطالعه کنید.
• تایمر را برای ۲۵ دقیقه تنظیم کنید. بهتر است در ذهن‌تان زمان نگیرید. شما به وسیله‌ای نیاز دارید که بعد از گذشت ۲۵ دقیقه، هشدار بدهد تا از حالت تمرکز خارج شوید. می‌توانید از کرنومتر یا هشدار موبایل استفاده کنید. البته فقط از هشدار موبایل استفاده کنید نه از شبکه‌های اجتماعی و اینترنت!
• حالا تمام تمرکز خود را روی انجام هدف بگذارید و از هر چیزی که حواستان را پرت می‌کند دوری کنید. این مرحله مهم‌ترین قسمت تکنیک پومودورو است.
• زنگ به صدا درآمد! ۲۵ دقیقه به اتمام رسیده و حالا نوبت استراحت است. لطفا زمان استراحت خود را صرف درس خواندن یا هر کار دیگری که مشغول به آن بودید نکنید. ۵ دقیقه فقط استراحت کنید. بهتر است سراغ موبایل نروید. حرکت کردن، راه رفتن و حتی انجام یک حرکت ورزشی کوتاه هم می‌تواند گزینه مناسبی باشد.
• مرحله دو و سه را ۳ بار دیگر تکرار کنید تا در مجموع ۴ بار تکنیک پومودورو را انجام داده باشید.
• پس از چهار بار طی کردن مراحل بالا، ۳۰ دقیقه استراحت داشته باشید. البته اگر نتوانسته‌اید به طور کامل کارتان را تمام کنید، دو الی چهار بار مراحل بالا را تکرار کرده تا کار به اتمام برسد.

مدیریت زمان با ماتریس آیزنهاور

قبل از اینکه دوایت آیزنهاور در سال ۱۹۵۳ رئیس جمهور شود، در طول جنگ جهانی دوم به عنوان فرمانده نیروهای متفقین در ارتش ایالات متحده خدمت می‌کرد. او هر روز با تصمیمات دشواری روبه‌رو می‌شد که در نهایت سبب اختراع ماتریس آیزنهاور شد که امروزه برای مدیریت و اولویت بندی کارها مورد استفاده قرار می‌گیرد.

برای کار با ماتریس آیزنهاور یک مربع رسم کرده و  آن را به چهار قسمت مساوی تقسیم کنید. حتی می‌توانید یک علامت + بزرگ رسم کنید. در دو قسمت بالایی کارهای مهم و فوری و کارهای مهم غیرفوری را قرار دهید. دو قسمت پایینی نیز به کارهای فوری کم اهمیت و کارهای غیر فوری و کم اهمیت اختصاص دارد. اولویت شما دو قسمت بالایی مربع هستند و باید بیشتر زمان خود صرف انجام آن کنید.

از تکنیک GTD چه می‌دانید؟

یکی از شیوه‌های معروف مدیریت زمان GTD نام دارد که توسط دیوید آلن ایجاد شد. GTD در واقع سرواژه های عبارت Getting Thing Done هستند. دیوید آلن معتقد است که ذهن شلوغ و پرمشغله توانایی انجام کارهای بزرگ را ندارد. پس در قدم اول باید ذهنمان را از هر موضوعی خالی کنیم. هر کاری که دارید و یا هر موضوعی که به آن فکر می‌کنید را روی کاغذ بنویسید. حالا همه آن‌ها را دسته‌بندی کرده و اولویت هرکدام را مشخص کنید. اقدامات یا کارهای کوچکتری را که می‌توانید همین الان قابل انجام هستند را انجام دهید.

بهینه‌سازی زمان با استفاده از RPM

RPM مخفف روش برنامه‌ریزی سریع است که توسط تونی رابینز به عنوان راهی برای آموزش مغز برای تمرکز بر روی آینده‌ای که انتظار دارید ابداع شده است. RPM مخفف سه کلمه مهم است:

• Results-oriented  نتیجه‌گرا: هدف نهایی شما چیست و دوست دارید به چه چیزی برسید؟
• Purpose-driven هدف محور: دلیل و انگیزه شما برای انجام این کار چیست؟ چرا دوست دارید به این هدف برسید؟
• Massive action plan برنامه عملیاتی بزرگ: حالا نوبت این است که برنامه مناسب برای رسیدن به هدف تنظیم کنید.

برنامه ریزی سریع به شما کمک می‌کند تا ثبت افکار بر روی کاغذ، تهیه نقشه ذهنی، برنامه ریزی و بررسی پیشرفت قدم به قدم به هدف مورد نظرتان نزدیک‌تر شوید. اگر همیشه کارهای خود را نصفه و نیمه رها می‌کنید یا حوصله انجام آن را ندارید، برنامه ریزی سریع به عنوان یکی از بهترین تکنیک‌های مدیریت زمان به شما کمک می‌کند تا در کمترین زمان به بیشترین بازده برسید.

اجرای مداوم عادت‌های مدیریت زمان در مطالعه درس

با اطلاع از نکاتی که در این مقاله به شما توضیح دادیم، مدیریت زمان برای درس خواندن برای شما ساده‌تر از قبل خواهد شد. شاید این نکات به نظر شما ساده و پیش پا افتاده باشند، اما اجرای آن‌ها به مرور زمان تغییرات شگفت‌انگیزی را در نتایج تلاش‌های شما ایجاد می‌کنند. پس برای کسب مهارت مدیریت زمان برای مطالعه، به تمرین و تکرار ایمان داشته باشید تا بتوانید به نتایج بهتری برسید. اگر با وجود تمام نکات گفته شده در مقاله باز هم برای مدیریت زمان به مشکل می‌خورید، پیشنهاد می‌کنیم با مشاوران تحصیلی گروه آموزشی پرش در ارتباط باشید. شماره تماس خود را در کادر «ارتباط با ما» وارد کنید تا مشاورهای گروه آموزشی پرش با شما ارتباط بگیرید.