علت فراموشی دروس
✅فراموشی مطالب درسی یکی از دغدغههای دانشآموزان و مخصوصا داوطلبان کنکور است که مشکلاتی را برای آمادگی امتحان برای شان ایجاد می‌کند. فراموشی دلایل بسیار زیادی دارد و اکثر مواقع طبیعی است اما به این معنی نیست که نمی‌توان کاری برای آن انجام داد. تکنیکها و روشهای متعددی وجود دارند که با استفاده از آنها می‌توان عمکلرد مغز را افزایش داده و از فراموشی مطالب جلوگیری کرد.
🔰فراموشی چیست؟
فراموشی در تعریف، عبارت است از هر گونه حذف و یا تغییر اطلاعات ذخیره شده در حافظه بلندمدت و یا کوتاهمدت ما. پس، فراموشی لزوما یک بیماری نیست و اغلب به دلیل فرآیندهای کاملا طبیعی در مغز ایجاد میشود. بسیاری از دانشآموزان و دانشجویان، از فراموشی به عنوان بزرگترین چالش مطالعاتی خود یاد میکنند.
🔰اما به راستی، علت فراموشی درسها چیست؟ یکی از بهترین نظریه‌ها در رابطه با فراموشی، نظریه الیزابت لافتس (Elizabeth Loftus) است. این محقق حافظه سرشناس، چهار تئوری برای فراموشی انسانها را شناسایی کرده است که در ادامه به آنها اشاره میکنیم:
✅تئوری زوال
در طی این فرآیند، شخص در بازیابی اطلاعات ذخیره شده، دچار مشکل میشود. یعنی میداند که مطالب خوانده شده، دقیقا همانجا و در ذهن وجود دارند، اما آنها را به یاد نمی آورد. این فرآیند در طی گذشت زمان و کمرنگتر شدن اطلاعات به خاطر سپرده شده، رخ میدهد. چرا که مغز پس از مدتی، به طور خودکار، اطلاعات غیر ضروری را از بین می برد.
✅تئوری تداخل
گاهی اوقات، دلیل فراموشی درسها، پدیدهای به نام تداخل است. در این فرآیند هنگامی که اطلاعات جدید، بسیار شبیه به اطلاعات ذخیره شده قبلی در حافظه بلندمدت باشد، با آن جایگزین میشود.
✅تئوری عدم ذخیره‌سازی
علت فراموشی درس ها در برخی از مواقع ناشی از فراموشی نیست. بلکه به این موضوع مربوط میشود که آن اطلاعات، از ابتدا اصلا به حافظه بلندمدت منتقل نشده است. برای مثال، وقتی درسی را میخوانید، اما آن را نیمه‌کاره و بدون مرور و بازخوانی رها میکنید، مغز در عرض چند ساعت تا چند روز، آن را کاملا از حافظه خارج می‌کند.
✅تئوری فراموشی انگیزه مدار
در تئوری فراموشی انگیزهمدار یا خودآگاه، فرد به صورت آگاهانه، قصد دارد تا مطالب را فراموش کرده و یا تغییر دهد. برای مثال، بعد از پیداکردن یک روش جدید و سریعتر برای حل مسائل، سعی میکنیم تا آن را با روش قدیمی جایگزین کنیم.
- علت فراموشی درس های مهم:
مغز انسان در طول زمان دچار تغییراتی میشود که میتواند بر عملکرد آن و حفظ کردن اطلاعات، تاثیر منفی بگذارد. در ادامه به علت فراموشی درس ها اشاره می کنیم.
✅عدم بازیابی مطالب
مغز ما همواره در تلاش است تا مطالب را دسته‌بندی و مختصر کند. بسیاری از اطلاعات ذخیره شده در حافظه کوتاهمدت، پس از مدتی کاملا از بین میروند. اما بازیابی و مرور مطالب خوانده شده، به مغز میفهماند که این مطلب مهم است و باید ذخیره شود. پس آن مطلب به حافظه بلندمدت منتقل میشود.
✅رژیم غذایی نامناسب
طبق تحقیقات، مصرف فستفود و غذاهای چرب و ناسالم، بر روی عملکرد مغز تاثیر منفی دارد. همچنین نوشیدن الکل، با تداخل در کارکرد سلولهای مغزی، فعالیتهای الکتریکی مغز را کاهش داده و باعث زوال و فراموشی میشود.
✅عدم فعالیت مغز
مغز ما یک ماهیچه است، پس مانند سایر ماهیچهها، به ورزش و فعالیت نیاز دارد. تمرینات ذهنی مانند تمرینات محاسباتی و یا مطالعه کتاب، به شدت برای افزایش عملکرد مغز مفید است. در جوانانی که از افسردگی رنج میبرند و یا فعالیتهای روزانه محدود به فضای مجازی دارند، شانس فراموشی مطالب درسی و کاهش عملکرد ذهنی افزایش مییابد.
✅کمبود خواب
کمبود خواب نیز علت فراموشی درس ها محسوب میشود. چون خواب نقش مهمی در بهبود حافظه دارد، بنابراین کمبود خواب با کیفیت، میتواند بر حافظه شما تأثیر منفی بگذارد. معمولا آن دسته دانشآموزان و دانشجویانی که خواب منظم شبانه را تجربه نمیکنند، به شدت در به خاطر سپردن مطالب درسی دچار مشکل می‌شوند.
✅مصرف برخی داروها
یکی دیگر از علت های فراموشی درس ها مصرف برخی از داروها همچون داروهای ضدافسردگی و آرامبخشهاست که حافظه را دستخوش تغییر کرده و توانایی حفظ مطالب درسی را کاهش دهند. این موضوع در خصوص داروهایی همچون رتالین که به منظور افزایش تمرکز در شبهای امتحان مصرف میشود نیز صادق است.
✅اضطراب و استرس
جالب است بدانید که استرس بیش از حد نیز میتواند بر عملکرد مغز تاثیر معکوس بگذارد. به همین دلیل بسیاری از دانشآموزان و دانشجویان، بلافاصله پس از خروج از جلسه آزمون، تمام مطالب را به یاد میآورند. در حالیکه سر جلسه، تمام مطالب درسی را فراموش کرده بودند. برای مقابله با این مشکل پیشنهاد میکنیم مقاله چگونه بدون استرس درس بخوانیم را مطالعه کنید.
- تکنیک‌های طلایی برای جلوگیری از فراموشی درسها:
خب حالا که متوجه شدید مشکلتان چیست، تبریک می‌گویم نصف راه را طی کرده‌اید! از این به بعد لازم است با کمک برخی روشهای جلوگیری از فراموشی مطالب درسی، روند فراموشی درسها را کند کنید و اطلاعات را برای مدت طولانی‌تری در حافظه بلند مدتتان نگه دارید.
🔰دیدگاهتان را عوض کنید
اگر به درس خواندن به چشم کار با اعمال شاقه نگاه میکنید یا دائم از خودتان می‌پرسید اصلا این درسها به چه درد من می‌خورند، لازم است هر چه سریعتر دیدگاهتان را تغییر دهید تا احتمال فراموشی مطالب را به حداقل برسانید. نیازی نیست به خودتان القا کنید که عاشق درس خواندن هستید، کافی است کار درست و کاری که وظیفه شما است را انجام دهید و به درس خواندن به دید پلی که شما را به موفقیت و قبولی در رشته مورد علاقه‌تان می‌رساند نگاه کنید. وقتی دیدگاهتان را تغییر دهید، هم مطالب را بهتر یاد می‌گیرید و هم احتمال فراموشی مطالب را به حداقل می‌رسانید.
🔰عوامل حواس‌پرتی را تعدیل کنید
گفتیم اولین شرط به حافظه سپردن درسها، تمرکز بالا در زمان مطالعه است؛ پس اگر عوامل حواس‌پرتی اطرافتان وجود دارند تا حد امکان آنها را تعدیل کنید. مثلا گوشی موبایل را روی حالت پرواز بگذارید یا اصلا آن را از اتاق خارج کنید، مثلا ساکت‌ترین محل خانه را برای درس خواندن انتخاب کنید یا اگر امکان حذف عوامل حواس‌پرتی را در محیط خانه ندارید، بهترین مکان مطالعه را پیدا کنید مثلا از سالن مطالعه و کتابخانه‌های عمومی استفاده کنید. برای رهایی از افکار مزاحم هنگام مطالعه می‌توانید قبل از آغاز درس خواندن افکارتان را روی کاغذ بیاورید و از تکنیک تخلیه فکر استفاده کنید.
🔰روند یادگیری مطالب درسی را کامل کنید
برای اینکه مطالب درسی به خوبی در حافظه‌تان ذخیره شوند و احتمال فراموشی آنها به حداقل برسد، باید مراحل یادگیری را به درستی طی کنید. اگر بخواهیم خیلی خلاصه در این مورد صحبت کنیم، بعد از یادگیری اولیه مطالب، باید تست آموزشی بزنید و در بازه‌های منظم مطالب را مرور کنید. برای اینکه روش صحیح مطالعه دروس، روش صحیح تست‌زنی و نیز مرور کردن را یاد بگیرید، توصیه میکنیم مقالات وبلاگ پایتخت کتاب را مطالعه کنید.
با یک برنامه منظم مرور کنید
هر بار که شما مطالب درسی را مرور میکنید، بین سلولهای عصبی مغزتان ارتباطات جدیدی شکل می‌گیرد و معنی آن این است که احتمال فراموشی آن مطالب کمتر میشود. بعد از چند بار مرور کردن، طوری آن مطلب ملکه ذهنتان میشود که سر جلسه امتحان و با وجود فشارهای فراوان، با کمی فکر کردن می‌توانید تمام جزئیات را یادآوری کنید. آیا برای یادآوری شعری که در دوران کودکی حفظ کرده بودید به مغزتان فشار می‌آورید؟ قطعا خیر، چون بارها آن شعر را تکرار کرده بودید و بعد از سال‌ها هنوز هم جزئیات را به یاد دارید. اگر می‌خواهید روش صحیح و اصولی مرور کردن را یاد بگیرید، مقاله “نحوه صحیح مرور مطالب خوانده شده” را مطالعه کنید.
🔰از فلش کارت و جعبه لایتنر کمک بگیرید
یکی از تکنیک‌های مقاله با فراموشی مطالب درسی، استفاده از ابزار مخصوص مرور یعنی فلش کارت و جعبه لایتنر است. از آنجایی که اکثر دانشآموزان نحوه صحیح مرور کردن را بلد نیستند یا انجام این کار به تنهایی برایشان دشوار است، ابزارهای کمکی می‌توانند کار را برایشان راحت‌تر کنند و انگیزه آنها را برای مرور مطالب افزایش دهند. برای خرید جعبه لایتنر قلم چی با قیمت مناسب، می‌توانید به وب سایت فروشگاه پایتخت کتاب مراجعه کنید.
- دلایل فراموشی درس های کنکور و روش های مقابله با آن
در میان درس های کنکور، یک سری درس ها هستند که میزان فراموشی آن ها در میان داوطلبان کنکور بیشتر است. در این بخش به صورت خلاصه این دروس را معرفی کرده و به شما روش هایی را یاد می دهیم که بتوانید با کمک آن ها مدت زمان طولانی این مطالب را به ذهنتان بسپارید.
🔰فراموشی درس زیست شناسی
در کنکور رشته تجربی، درس زیست بیشترین حجم از مطالب و نکات را به خود اختصاص داده است و این مطالب اکثرا به صورت پیوسته و مرتبط با هم هستند. به دلیل تنوع بالای مطالب، طرح سوال از جزئیات ریز کتاب و حجم زیاد کتاب‌های زیست سه پایه، فراموشی مطالب مربوط به درس زیست شناسی یکی از چالش‌های بزرگ داوطلبان رشته تجربی است. برای جلوگیری از فراموشی نکات درس زیست، باید بین مطالب خوانده شده ارتباط برقرار کنید.
مثلا برای ملخ اطلاعات مربوط به دستگاه گوارش، تنفس، دفع مواد زائد و… را به صورت یکجا جمع‌آوری کرده و مطالعه کنید. همچنین مرور منظم و اصولی مطالب نقش بسیار مهمی دارد؛ در ادامه فواصل استاندارد مرور را به کمک منحنی یادگیری ابینگهاوس آموزش می‌دهیم.
توجه کنید که در درس زیست شناسی نمی‌توانید از خلاصه نویسی برای مرور سریع استفاده کنید؛ زیرا تک تک کلمات مهم هستند و نباید چیزی خلاصه یا حذف شود.
🔰فراموشی درس‌های ریاضی و فیزیک
برای به حداقل رساندن فراموشی در درس‌های ریاضی و فیزیک برای شما دو توصیه داریم، اول اینکه فقط فرمول‌های مهم و اصلی کتاب درسی را یاد بگیرید و از حفظ کردن انبوه فرمول‌های ساختگی و راه‌حل‌های کوتاه خودداری کنید. دوم اینکه برای این دو درس حتما خلاصهنویسی کنید؛ اهمیت خلاصهنویسی در روزهای پایانی قبل از هر امتحان و آزمون مشخص میشود. برای خلاصه نویسی درس‌های ریاضی و فیزیک، ابتدا یک توضیح کوتاه از آن مفهوم بنویسید (مثلا تعریف مشتق) سپس فرمول‌های اصلی را به همراه ذکر یک مثال برای هر فرمول، یادداشت کنید.
🔰فراموشی درس شیمی
مطالب درس شیمی به صورت ترکیبی از مفاهیم و مسائل است و احتمال فراموشی مطالب در این درس هم بالا است. اگرچه قسمت مربوط به مفاهیم درس شیمی به اندازه درس زیست جزئیات ریز ندارد و مطالب پیوستگی کمتری باهم دارند؛ اما با بررسی سوالات چند سال گذشته متوجه می‌شویم که برای پاسخ دادن به سوالات این قسمت لازم است همه نکات مربوطه را به یاد داشته باشید.
برای قسمت مفهومی این درس نمی‌توانید خلاصهنویسی کنید اما برای بخش مربوط به مسائل حتما باید خلاصه تهیه کنید. برای این کار می‌توانید از روش خلاصه نویسی که برای درس‌های ریاضی و فیزیک آموزش دادیم استفاده کنید.
📌🤔فراموشی مطالب درسی بزرگترین خطری است که اطلاعات درسی که با هزار زحمت یاد گرفته‌ایم را تهدید می‌کند، بارها از دانش‌اموزان شنیده‌ایم که من خوب درس خواندم همه چیز را هم حفظ کردم اما نکات و جزئیات را فراموش کرده‌ام، مجموعه ی مشاوران آلفا میتونن توی زمینه تحصیلی بهتون مشاوره بدن و شما رو توی مطالعه برای امتحانات نهایی و کنکور بهتر راهنمایی کنن. کافیه با پشتیبانی ما به شماره ی 09142365146 تماس بگیرید.😍💯🙌
