رشته‌های كشوری: شامل رشتههایی است که در اکثر قطبهای کشور وجود ندارند و تنها در معدودی از دانشگاه‌ها ارائه می‌شوند؛ به عنوان نمونه، گزینش بومی برای تمامی رشته‌های گروه آزمایشی هنر در دوره روزانه با توجه به ظرفیت بسیار کم آنها، در مقایسه با سایر گروهها، اعمال نمیشود و در نتیجه نوع گزینش آن کشوری است.
تذکر: خیلی از داوطلبان وقتی به جداول بومی و قطبی نگاه میکنند، تصور میکنند که این استانها همواره برای آنها بومی هستند؛ این درحالی است که بومی بودن یک رشته محل، علاوه بر استانی که آن دانشگاه در آن قرار دارد، به نوع گزینش رشته نیز بستگی دارد.
گزینش بومی و غیر بومی در رشته های تحصیلی دوره روزانه
در دوره روزانه با توجه به ماهیت رشته‌ها و درصد پوشش آن در استان‌های مختلف، گزینش بومی از نوع بومی استانی، بومی ناحیه‌ای و بومی قطبی اعمال میشود. همچنین چنانچه رشتهای در تعداد معدودی از دانشگاه‌ها ارائه شود، گزینش بومی بر آن اعمال نمیشود و نوع گزینش آن کشوری است. نوع گزینش رشته‌ها در دوره روزانه در دفترچه راهنمای انتخاب رشته آزمون سراسری در فصل دوم تحت عنوان «رشته‌های تحصیلی گروه آزمایشی موردنظر، زیرگروه، مقطع تحصیلی و نوع گزینش» آورده شده است.
با توجه به مطالب بیان شده، داوطلب برای آنكه بداند در دوره روزانه، بومیِ یک رشته محل هست یا نه:
الف . ابتدا باید به نوع گزینش رشته توجه نماید (نوع گزینش رشته‌ها در دفترچه راهنمای انتخاب رشته تحت عنوان «جدول رشته‌های تحصیلی» ارائه شده است)
ب . پس از آن میبایست استان بومی، ناحیه بومی و قطب بومی خود را که در کارنامه شما در آزمون سراسری درج شده است را در نظر بگیرید (شکل زیر):
ج . نوع گزینش رشته مورد نظر خود را با اطلاعات زیر به دست آورید:
- اگر نوع گزینش بومی رشته مورد نظر، استانی است، داوطلب در این رشته فقط در دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی واقع در استان بومی خود، بومی خواهد بود.
- اگر نوع گزینش بومی رشته مورد نظر، ناحیه‌ای است، داوطلب در این رشته هم در دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی واقع در استان بومی خود و هم استان‌های هم‌ناحیه با استان بومی خود، بومی محسوب خواهد شد.
- اگر نوع گزینش بومی رشته مورد نظر، قطبی است، داوطلب در این رشته در دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی واقع در استان بومی خود و استان‌های هم قطب با استان بومی خود، بومی محسوب خواهد شد.
- اگر نوع گزینش رشته مورد نظر، کشوری است، گزینش بومی اعمال نخواهد شد.
تذكر مهم: اگر گزینش یک رشته محل بومی (استانی، ناحیه‌ای و قطبی) باشد، این نكته به این مفهوم نیست که فقط داوطلبان بومی اجازه انتخاب آن را دارند؛ بلكه شانس قبولی داوطلبان بومی در این رشته محل بیشتر از سایر داوطلبان غیر بومی است.
میزان پذیرش بومی رشته های تحصیلی در دوره روزانه
رشته‌ها در دوره روزانه به دو دسته پرمتقاضی و کممتقاضی تقسیم می‌شوند. پس از کسر بیست و پنج درصد سهمیه ایثارگری 25 درصد و پنج درصد از سهمیه ایثارگری 5 درصد، بقیه ظرفیت به صورت زیر به همه داوطلبان اختصاص مییابد:
الف . میزان پذیرش بومی در رشته‌های پرمتقاضی دوره روزانه کاهش یافته است. این رشته‌ها عبارتند از:
- گروه علوم ریاضی و فنی: مهندسی برق، مهندسی مکانیک، مهندسی کامپیوتر، مهندسی عمران، مهندسی معماری و مهندسی صنایع
- گروه علوم تجربی: پزشکی، دندانپزشکی، داروسازی و دامپزشکی
- گروه علوم انسانی: حقوق، روان‌شناسی و حسابداری
در این قبیل رشته‌ها، 60 درصد ظرفیت هر رشته محل به صورت گزینش بومی و حدود 40 درصد به صورت گزینش آزاد انجام میشود.
ب . در سایر رشته‌های آزمون سراسری، میزان پذیرش بومی در دوره روزانه حدود 80 درصد است و در حدود 20 درصد دیگر به صورت گزینش آزاد انجام میشود.
منظور از گزینش آزاد چیست؟
- گزینش آزاد به این معنی است که سهمیه مناطق در این نوع گزینش لحاظ نمیشود و داوطلبان براساس رتبه کشوری در زیرگروه گزینش می‌شوند.
- سهمیه مناطق یک، دو و سه و خانواده شهدا فقط در رشته محلهای بومی معنا دارد و در این رشتهمحلها گزینش بر اساس رتبه سهمیه در زیرگروه صورت خواهد گرفت.
- برای رشتههایی که گزینش آنها به صورت کشوری است، سهمیه مناطق در همه جا لحاظ میشود.
سهمیه ایثارگران و رزمندگان برای چه رشته هایی اعمال می شود؟
- داوطلبان سهمیه ایثارگران (اعم از سهمیه 25 درصدی و سهمیه 5 درصدی) و رزمندگان برای پذیرش در تمام كد رشتهمحلها (به جز رشتهمحلهایی كه دارای شرایط خاصی مانند محروم،مخصوص، دانشگاه فرهنگیان ویژه داوطلبان آزاد و… است) در سهمیه مربوطه (25 درصد و 5 درصد ایثارگران) بومی محسوب می‌شوند.
- چنانچه ظرفیت ایثارگری 25 درصد تکمیل نشود، این ظرفیت به داوطلبان با سهمیه 5 درصد اختصاص داده میشود و باز اگر در این سهمیه هم ظرفیت تکمیل نشود، ظرفیت باقیمانده به صورت گزینش آزاد به همه داوطلبان اختصاص داده میشود.
گزینش بومی و غیر بومی در رشته های تحصیلی دوره نوبت دوم (شبانه)
نوع گزینش بومی در کلیه رشته محلهای نوبت دوم (شبانه) به صورت استانی است و پس از کسر بیست و پنج درصد سهمیه ایثارگری 25 درصد و پنج درصد از سهمیه ایثارگری 5 درصد، بقیه ظرفیت به صورت زیر توزیع میشود:
- 80 درصد ظرفیت باقیمانده به داوطلبان بومی هر استان
- 20 درصد ظرفیت باقیمانده به صورت گزینش آزاد
شایان ذکر است که توزیع فوق برای همه رشته‌ها است؛ چه پرمتقاضی و چه سایر رشته‌ها. همچنین جدولی که نوع گزینش رشته‌ها در آن آورده شده است، فقط و فقط برای دورههای روزانه استفاده میشود و برای سایر دورهها کاربردی ندارد.
گزینش بومی و غیر بومی در رشته های تحصیلی دوره های پیام نور و غیر انتفاعی
کلیه رشته محلهای دوره غیرانتفاعی و پیامنور به صورت بومی ناحیه‌ای گزینش می‌شوند؛ بدین معنا که پس از کسر بیست و پنج درصد سهمیه ایثارگری 25 درصد و پنج درصد از سهمیه ایثارگری 5 درصد، بقیه ظرفیت به صورت زیر توزیع میشود:
- 80 درصد ظرفیت باقیمانده به داوطلبان بومی آن ناحیه
- 20 درصد ظرفیت باقیمانده به صورت گزینش آزاد
گزینش بومی و غیر بومی در رشته های تحصیلی دوره های مجازی، پردیس خودگردان و ظرفیت مازاد
در کلیه رشته محلهای دوره های مجازی، پردیس خودگردان و ظرفیت مازاد، پذیرش به صورت کشوری است؛، بدین معنا که پس از کسر بیست و پنج درصد سهمیه ایثارگری 25 درصد و پنج درصد از سهمیه ایثارگری 5 درصد، بقیه ظرفیت بین همه داوطلبان توزیع میشود و ملاک پذیرش، رتبه سهمیه مناطق در زیرگروه مربوطه است.
